JELENA Martinović: Opština i organizatori da se javno izvine ANDREJU Nikolaidisu… (foto)

Predsjednik opštine Katić se izjasnio i da nije doživio da je sam čin suđenja i spaljivanja karnevala bio usmjeren na omalovažavanje po bilo kom osnovu neke konkretne ličnosti već, kako je naveo, o skupu pojava koje su ocijenjene kao negativne i nad kojima se stavlja tačka i kreće u budućnost sa tendencijom boljih odnosa i ljepšeg društva…

Karnevalsko spaljivanje lutke sa likom Andreja Nikolaidisa sadrži elemente govora mržnje, kao i oblika diskriminacije, piše u mišljenju Zaštitnika ljudskih prava i sloboda koje potpisuje Nerma Dobradžić.

Lutka sa likom poznatog pisca i kolumniste je spaljena tokom Dana mimoze 2. marta. Tokom Praznika mimoze se odvija i karneval, na kome se tradicionalno spaljuje lutka, kojoj se prije toga pročita i presuda. Ove godine su u Herceg Novom presudili da je Nikolaidis najveći krivac za stanje u Crnoj Gori.

Britke riječi i satiru koja je svojstvena karnevalima, ove godine su zamijenile riječi mržnje i uvreda piscu.

U karnevalskoj „optužnici“ protiv Nikolaidisa piše da je ,,zaslužio“ kaznu jer je ,,ovaj dželatov šegrt produkljanski Grk, predstavnik savremene fekalne crnogorske književnosti“. Osim fašističkog karakterisanja ličnosti, ,,tužiteljka“ je uvrede proširila, osim na Nikolaidisa, i na dio crnogorskog društva.

– Udesetostručio je dozu smrada da bi skrenuo pažnju na sebe. Dok neki pišu mastilom, a on vlastitim prolivom, osnivajući radionicu kreativnog pisanja u svojoj matici – piše u toj optužnici koja je javno pročitana.

Iz institucije Zaštitnika je Opštini Herceg Novi preporučeno da zajedno sa direktnim akterima spornog karnevalskog spaljivanja lutke uputi javno izvinjenje piscu i kolumnisti Andreju Nikolaidisu.

Opštini je takođe preporučeno da ubuduće, kao organizator svečanosti, Praznika mimoze, karnevala i drugih javnih događaja, ne dopusti manifestovanje slobode izražavanja na način kojim se vrijeđaju prava i slobode drugih, odnosno urušavaju vrijednosti demokratskog društva.

U narednih trideset dana, Opština mora da dostavi ombudsmanu izvještaj o radnjama i mjerama preduzetim na osnovu preporuka.

Dobradžić je u mišljenju napisala i da Zaštitnik ne može da prihvati da sporno spaljivanje lutke predstavlja izraz satire ili ironije, jer, naglašava da i jedno i drugo jesu oblici umjetničkog izražavanja i svojevrsni socijalni komentar na društvenu stvarnost i devijacije, koji mogu da provociraju i uznemiravaju javnost.

– Međutim, ne smiju da se ispoljavaju na način koji simbolizuje spaljivanje knjige, kritike i slobodne misli, a što je inherentno djelovanju književnika, novinara i kolumnista – piše u Mišljenju.

Dobradžić je u Mišljenju napisala da je zatraženo od predsjednika opštine Herceg Novi Stevana Katića, da se izjasni u odnosu na navedeni događaj, te predoči šta za njega, kao predsjednika opštine, i organizatore karnevala, znači spaljivanje lutke, da li simbolički čin spaljivanja zla i negativnih pojava i fenomena u društvu, ili znači nešto drugo, i ako znači, šta konkretno…

Na pitanja Zaštitnika iz opštinskog kabineta nije odgovoreno, dok Zaštitnik nije poslao urgenciju.

Tada je odgovoreno da civilno društvo u skladu sa modernim demokratskim standardima i ustavnim pravnim poretkom, funkcioniše bez uplitanja bilo kog nivoa vlasti osim kada je to određeno i naređeno pozitivnim pravom. U odgovoru Opštine je navedeno da postoje podaci da karneval traje od 15. vijeka, da običaj spaljivanja karnevala koji postaje tradicija pokazuje jednu vrstu nezadovoljstva i ukazivanja na loše pojave kroz likove, te da se na taj način iskazuje nezadovoljstvo, a sve u šali i satiri…

Piše i da su likovi koji simbolizuju neki loš događaj izmišljeni, te da sama izrada takvih likova ne smije da vrijeđa na vjerskoj, nacionalnoj ili rodnoj osnovi.

Iz Katićevog kabineta je navedeno i da je dozvoljeno da lutke samim izgledom podsjećaju na nekoga, a da se kroz tekst suđenja još približi određena tema koja se daje na osudu, te da su tekstovi koji prate jedno fiktivno suđenje karnevalu iskarikirani i da se prave da bi kroz glumu likova koji čine sud animirali i nasmijali publiku.

Katić tvrdi da se u ovom slučaju karnevalske svečanosti pa i sam čin spaljivanja karnevala odigrao u skladu sa običajima koji se na takvim svečanostima događaju. Odgovorio je da je cijela manifestacija Praznika mimoze, pa i karnevala bila održana na najvišem nivou.

Predsjednik opštine se izjasnio i da nije doživio da je sam čin suđenja i spaljivanja karnevala bio usmjeren na omalovažavanje po bilo kom osnovu neke konkretne ličnosti već, kako je naveo, o skupu pojava koje su ocijenjene kao negativne i nad kojima se stavlja tačka i kreće u budućnost sa tendencijom boljih odnosa i ljepšeg društva i sl.

Zaštitnica je u Mišljenju istakla da je Nikolaidis član Bosanske akademija nauka i umjetnosti, Dukljanske akademije nauka i umjetnosti, Crnogorskog društva nezavisnih književnika, hrvatskog, crnogorskog i bosanskohercegovačkog PEN- a, kao i Hrvatskog društva pisaca.

Dobitnik je brojnih priznanja, između ostalog, nagrade Evropske unije za književnost, nagrade „Meša Selimović“ za najbolji roman objavljen na prostoru Srbije, Crne Gore, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, te crnogorskih državnih priznanja Miroslavljevo jevanđelje i Trinaestojulske nagrade. Za roman „Anomalija“ koji je objavila londonska izdavačka kuća „Peirene Press“ X.X. je dobio prestižnu nagradu engleskog PEN-a za prevedenu književnost, što je njegov četvrti roman objavljen u Engleskoj…

Zaštitnik ne spori navode iz izjašnjenja predsjednika opštine Herceg Novi da običaj spaljivanja karnevala pokazuje jednu vrstu nezadovoljstva i ukazivanja na loše pojave kroz likove, te da sama izrada takvih likova ne smije da vrijeđa na vjerskoj, nacionalnoj ili rodnoj osnovi.

Istaknuto je da čin karnevalskog spaljivanja likova i figura treba da simbolizuje protest protiv negativnih pojava, odluka i praksi kreiranih sa pozicija moći i odlučivanja, protest protiv ugnjetavanja, diskriminacije, nasilja, govora mržnje i drugih pojava koje urušavaju koncept demokratskog i slobodnog društva.

– Sa druge strane, karnevalsko spaljivanje lutke u liku pisca i kolumniste, dobitnika istaknutih domaćih i međunarodnih priznanja, ne može predstavljati dozvoljeni oblik izražavanja kao bunta na političku i društvenu stvarnost – piše u Mišljenju.

Zaštitnik nije prihvatio tvrdnju da sporno spaljivanje lutke predstavlja izraz satire ili ironije, jer i jedno i drugo jesu oblici umjetničkog izražavanja i svojevrsni socijalni komentar na društvenu stvarnost i devijacije, koji mogu da provociraju i uznemiravaju javnost, međutim, ne smiju da se ispoljavaju na način koji simbolizuje spaljivanje knjige, kritike i slobodne misli, a što je inherentno djelovanju književnika, novinara i kolumnista.

Autorka:Jelena Martinović

izvor: pobjeda.me