Legende, mitovi i teorije zavjere o MARŠALU TITU

Teorije zavjere su neizostavni dio istorije ovih prostora, a mnoštvo je onih koje u centru pažnje imaju nekadašnjeg doživotnog predsjednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Društvene mreže, onlajn članci, forumi, pa i knjige, prepuni su teorija zavjere o Josipu Brozu Titu.

Mitovi se kreću od onih da je krio neverovatnu tajnu u akten-tašni, da je zapravo bio ruski agent, pa do otkrića da je onaj koga smo viđali na TV snimcima, a poneko i uživo, imao dva prsta više od pravog Tita, koji je izgubio srednji i kažiprst još u ranoj mladosti.

Odabrali smo četiri najpopularnije teorije zavjere i zamolili Predraga J. Markovića, doktora istorijskih nauka sa beogradskog Instituta za savremenu istoriju, da ih prokomentariše.

1. Tito, zapravo, i nije bio Tito

Svakako na vrhu liste teorija zavjere je da se na čelu SFRJ godinama nalazio strani agent. 

Dvije najčešće teorije su da je Titov identitet preuzeo neki austrougarski agent ili ruski general Nikolaj Lebedev.

Istoričar Marković odbacuje ovu teoriju, a dodaje i da je postojao mnogo veći broj priča o Titovom nacionalnom porijeklu.

„Smišljane su teorije o poljskom Jevrejinu, Rusu, Austrijancu, Italijanu, ruskom Njemcu, Čehu, Mađaru, vanbračnom sinu bečkog Jevrejina, sovjetskom diplomati Lebedevu”, kaže Marković.

Marković kaže da je „jedan od najmaštovitijih publicista, Momčilo Jokić, tvrdio kako je Josip Broz u Pečuju  zajedno sa Hitlerom i Krležom – hiljade Hitlerovih biografa nije doznalo tu tajnu) – pohađao Vojnoobavještajnu školu i da je pravi Broz umro 1913. godine, a da je njegov identitet preuzeo austrougarski obavještajac.”

Maković ističe da ove maštovite hipoteze potiču od različitih izvora, između ostalog i od apokrifnih priča da Tita u više prilika nisu prepoznali ni najbliži rođaci i susjedi.

„Prvo, te priče su uglavnom izmišljene. Drugo, njegova porodica se velikim djelom rasula iz Kumrovca.”

2. Nije znao da priča pravilno, a svirao je klavir i to sa svih deset prstiju

Svaka od konspirativnih teorija nudi više „dokaza” zašto Tito nije bio onaj za koga se izdavao. 

Prije nekoliko godina je u medijima kružila priča izvjesnog Amerikanca Marijana Džona Markula koji je 1955. godine FBI agentima pričao o susretu za Titom. Markulu je još tada „bilo jasno” da je Tito ruski agent.

On je, navodno, posjetio Jugoslaviju 1953. godine i u dva navrata razgovarao sa Titom. 

Tada je primjetio dvije stvari – da Tito ima svih deset prstiju na rukama a, prema njegovim riječima, pravi Tito nije imao kažiprst i srednji prst na lijevoj šaci.

Upalo mu je u oči da je Tito veoma obrazovan i da odlično svira klavir, što se takođe nije podudaralo sa onim što je Markul prethodno znao o Brozu.

Markul je „pravog Tita” upoznao još 1928. godine u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji, a video se sa njim i sredinom tridesetih godina u Parizu.

Titovim akcentom su se, prema pisanju medija, pozabavali i CIA agenti analizirajući fonetski jezik kojim je on govorio.

U dokumentima američke agencije se navodi da je Tito pričao srpskohrvatski, ali sa stranim akcentom, bližim ruskom ili poljskom jeziku.

Marković ove argumente ne smatra dovoljno jakim.

„Druga grupa tobožnjih dokaza da on nije bio Josip Broz iz zagorskog Kumrovca se svodi na tvrdnje kako zagorsko seljače nije moglo da nauči svirati klavir, mačevanje, jezike, kao i da nije znao dobro hrvatski. 

„To je tek slab argument. Skoro svi velikani iz regiona su seljačka djeca koja su svašta naučila”, kaže Marković.

Što se tiče slabijeg vladanja srpskohrvatskim jezikom, Marković podsjeća da je, formalno gledano, Titu maternji jezik bio slovenački.

3. Planirano je više od 75 atentata na Tita

Doživotni predsjednik SFRJ je bio trn u oku mnogima, ako je vjerovati teorijama o pokušajima atentata na njega.

Kako u knjizi Urote i atentati na Tita piše Marijan F. Kranjc, planirano je oko 75 zavjera i atentata na Tita.

A atentatori su Tita pokušavali da likvidiraju na svakojake načine.  

Kranjc piše kako je jednom na Titov automobil u Beogradu itramvaj. 

Takođe navodi i pokušaj atentata kada je Tito bio podvrgnut operaciji slijepog creva, a ruski agenti, prerušeni u hirurge, pokušali da ga ubiju inficiranim instrumentima.

Prema Kranjcovim rečima, među Titovim atentatorima su bili i njemu bliski ljudi.

„Priča o Branku Rudiću, pratiocu Tita, kao atentatoru je baš neubjedljiva.”, smatra Predrag Marković.

„Skoro svi atentatori u istoriji su bili ili idejni fanatici, spremni da poginu, kao mladobosanci, ili lični osvjetnici, kao ubica knjaza Danila, koji je ubio kneza jer mu je silovao sestru.” 

„Oprezna i efikasna služba bezbednosti nikada ne bi pustila blizu Tita nekog sa ličnim motivom za ubistvo, a malo je vjerovatno da bi razmaženi Titov dvorjanin žrtvovao svoj život iz nekog ideološkog razloga.”

4. Tito je bio vanbračni Čerčilov sin?

O ovoj teoriji zavjere smo već pisali prilikom analiziranja mitova o Vinstonu Čerčilu koji kruže među Srbima.

Teoriju o Titovom britanskom porijeklu plasirao je otac Tadej (1914-2003), monah koga su mnogi smatrali vidovitim, ali i svecem.

Tadej je u jednom razgovoru pomenuo da je ispovedao nekog čovjeka kog je opseo „zloduh” koji je imao uvid u razne ljudske grehe. 

Tajanstveni zloduh je, služeći se čovjekom kao medijumom, ispričao da je Tito sin „Čerčila i neke jevrejske prostitutke”.

Ovu teoriju su odbacili i Marković i Pol Adison sa Univerziteta u Edinburgu, smatrajući je neosnovanom, kako za to ne postoji ni jedan jedini dokaz.

Zašto sve ove teorije ne piju vodu?

Marković ističe da je, prije svega, najvažnija vjerovatnoća događaja.

„Zašto bi austrougarski obavještajac zadržao tako skroman identitet posle propasti Austrougarske? 

„Koji je mogući motiv austrijskog ili ruskog plemića ili oficira, da ‘opet nastavi život radnika, proletera, beskućnika’, koji je Tito vodio kada se vratio u zemlju?”

On dodaje da je naivno vjerovati u dalekovidost austrougarske obavještajne službe.

Još naivnija je, kako kaže, vjera u sovjetsko ubacivanje lažnog Broza.

„Zar ne bi Sovjeti iskoristili tako ubitačan argument u sukobu posle 1948. godine?”

Marković podsjeća da je zamjena identiteta jedan od omiljenih književnih i filmskih motiva.

„Sjetimo se filma Čovjek sa gvozdenom maskom, donekle promjenjene adaptacije romana Aleksandra Dime, i Kiplingove pripovjetke i Hjustonovog filma Čovjek koji je hteo da bude kralj. 

„I naravno, nesrećnog Andrićevog Ćamila/Džem sultana iz Proklete avlije.”

izvor: vijesti.me