MILOJKO Spajić poistovjećuje Trumpovu politiku i svoj program Evropu sad, ali oba nose inflaciju s kojom još nije jasno kako će se CG boriti… (foto)

Premijer Milojko Spajić je iskazao oduševljenje brojem Amerikanaca koji vjeruju Donaldu Trumpu čiju je ekonomsku politiku uporedio sa svojim ekonomskom programom Evropa sad. Međutim, ekonomisti, među kojima i više od dvadeset dobitnika Nobelove nagrade uza ekonomiju, ocjenjuju da najavljena politika izabranog predsjednika SAD donosi povećanje inflacije odnosno cijena robe i usluga.

Predsjednik Vlade Milojko Spajić iskazao je 6. novembra podršku izabranom predsjedniku SAD Donaldu Trumpu uporedivši svoj i njegov ekonomski program.

„Ekonomska misao Evrope Sad 1 i 2 je sinoć pobijedila i u Americi: manji porezi i doprinosi na primanja građana, a državni prihodi $ od indirektnih poreza“, napisao je na mreži X premijer Spajić.

Jedan od problema je u tome što ekonomska politika izabranog predsjednika SAD bez ikakve dileme nosi sobom povišenu stopu inflacije. O tome pišu ovih dana vodeći američki mediji citirajući brojne ekonomske analize i renomirane ekonomiste prema kojima ono što Donald Trump najavljuje ne samo da ne može uspjeti da riješi problem inflacije – već će je pospješiti.

Peterson institut je još krajem septembra eksplicitno naveo da ocjenu „da sve razmatrane politike uzrokuju pad proizvodnje i zaposlenosti u SAD, posebno u sektorima koji su izloženi trgovini kao što su proizvodnja i poljoprivreda, kao i višu inflaciju u SAD“.

Prethodno se oglasio 21 dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju gotovo identičnim stavom– najave Donalda Trumpa nose visok rizik rasta inflacije: „Njegova politika, uključujući visoke carine čak i na robu naših prijatelja i saveznika i regresivno smanjenje poreza za kompanije i pojedince, dovešće do viših cijena, većih deficita i veće nejednakosti.

Među najvažnijim determinantama ekonomskog uspjeha su vladavina prava i ekonomska i politička sigurnost, a Trump prijeti svemu tome“, navedeno je u upozorenju koje je potpisao 21 dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju.

Ekonomisti upozoravaju da je ovdje matematika jasna i jednostavna: Donald Trump, ko je kao predsjednik SAD nametnuo visoke carine na kinesku robu, strani čelik i aluminijum, mašine za rublje i solarne panele, sada najavljuje carinu od 60% na svu kinesku robu  i „univerzalnu“ carinu od 10% ili 20% na sve ostalo što ulazi u Sjedinjene Države. Uvoznici obično taj trošak prenose na potrošače u obliku viših cijena.

Crna Gora se proteklih godina teško nosi s visokom inflacijom i pogotovo visokim rastom cijena osnovnih životnih potrepština. Po zvaničnim podacima Uprave za statistiku prosječna godišnja stopa inflacije je 2022. bila 13%, a 2023. godine 8,6%.

U prvoj polovini 2024. godine Crna Gora je, prema zvaničnim podacima Eurostata, uz Srbiju prednjačila u regionu u porastu cijena mjereno harmonizovanim indeksom potrošačkih cijena.

I gledano u širim okvirima Crna Gora spada u države sa višom inflacijom od većine država Evrope.

Je li ovo povećanje inflacije u evropskim zemljama i SAD, o kojem je ovdje riječ, ono što će se dogoditi i u Crnoj Gori?

U to ne treba imati sumnje. Crna Gora je država koja malo toga proizvodi, te je njena inflacija veoma zavisna od vanjskih uticaja, odnosno Crna Gora uvozi i inflaciju,

Očekuje li Vlada Milojka Spajića povećanje inflacije?

Prema onome što je do sada objavila, i prema onome što on govori i što je govorio – ne očekuje.

Vlada Crne Gore je utvrdila 5. septembra Predlog fiskalne strategije 2024-2027 u kojem je navela da „se očekuje“ da će inflacija od 2025. do 2027. iznositi oko 3% godišnje.

Predsjednik Vlade je na konferenciji za medije 1. novembra eksplicitno kazao da ne očekuje da program Evropa 2 izazove ni rast cijene električne energije ni inflaciju.

Centralna banka Crne Gore, međutim, u posljednjem godišnjem Izvještaju o stabilnosti cijena, onom koji zaključno obrađuje 2023. godinu konstatuje da je inflacija u 2022. bila najveća od obnove nezavisnosti Crne Gore i navodi da su je pet banak u vrijeme pisanja izvještaja očekivalo da ove godine inflacije bude između 3% i 6%, a šest banaka inflaciju između 6% i 9%.

Gotovo polovina privrednika (43,94%) je očekivala inflaciju 3%-6%, 25,76% privrednika između 6% i 9%, a 24,24% privrednika inflaciju iznad 9%.

Iz ovog je jasno da ni banke ni privreda nijesu dijelile optimizam predsjednika Vlade u vezi sa stopom inflacije.

Da Milojko Spajić inflaciju uopšte ne uzima za ozbiljno potvrđuje i činjenica da na tu temu rijetko govori – uglavnom kada ga novinari pitaju. U ekspozeu kada je prije malo više od godine preuzimao dužnost tu je temu pomenuo samo jednom i to dajući opšte neodređeno „rješenje“.

Svjedoci smo da se posljednjih mjeseci svijet suočava sa istorijski visokom inflacijom, koja dolazi prije svega kao rezultat rasta cijena energenata i hrane. U nedostatku monetarne politike, a imajući u vidu potpunu uvoznu zavisnost od nafte i hrane, Vlada će sprovesti programe kojima će se zaštiti standard građana kroz instrumente poreske politike, analizu opravdanosti uvođenja adekvatnog sistema robnih rezervi i druge programe ograničavanja inflatornih pritisaka.

izvor Standard Portal.me