Noćni vukovi: Putinovi ”ANĐELI” pružaju korijenje u regionu… (foto)

Pod krinkom kulturnog, humanitarnog ili nekog drugog rada umotanog u udruženja, ruska bajkerska grupa jača prisustvo i uticaj na Balkanu.

Na početku, bili su samo motociklistički entuzijasti i buntovnici koji su okupljeni u subkulturnu antisovjetsku grupu prkosili Perestrojci i po Moskvi organizirali ilegalne rock koncerte.

No, kroz 40 godina njihovog djelovanja, nezvaničnog i zvaničnog, priča je doživjela dramatičan zaokret, u kojem su se nekada prozapadni orijentisani bajkeri pretvorili u produženu ruku ruskog ekstremizma koja je počela pružati prste i na tlu Balkana, u, kako će se često čuti, još jednoj metodi „rusifikacije“ i destabilizacije ionako trusne regije.

U te četiri decenije, nekadašnji buntovnici sa istoka koji su u vrijeme vladavine Mihaila Gorbačova uzore pronalazili na Zapadu i njegovoj bajkerskoj kulturi, u ideološkom preobražaju pretvorili su se u ruske ultranacionaliste, najodaniju „Putinovu braću“, misionare Kremlja u borbi za širenjem uticaja ruske imperije i ideologije po evropskim „bratskim zemljama i narodima“.

Naravno, radi se o zloglasnim „Noćnim vukovima“, ruskoj bajkerskoj organizaciji koja se, sudeći prema svim informacijama, sve više širi i u zemljama Zapadnog Balkana, prvenstveno Srbiji kao i manjeg bosanskohercegovačkom entitetu Republika Srpska, gdje, prema informacijama izvora Al Jazeere, pod krinkom kulturnog, humanitarnog ili nekog drugog rada umotanog u sve brojnija povezana udruženja, jača rusko prisustvo i uticaj u regiji, jačajući potencijalnu sigurnosnu prijetnju po Bosnu i Hercegovinu.

‘Lična žrtva za klub i bratstvo’

Prijetnja nije bez temelja, jer su „Noćni vukovi“, i prije nego što su nedavno, 9. januara, paradirali Istočnim Sarajevom na proslavi neustavnog „dana Republike Srpske“, prisutni u tom bh. entitetu, što je, uz tvrdnje o njihovoj uključenosti u rat u Ukrajini, bilo dovoljno da ih mnogi u Bosni i Hercegovini i na Zapadu proglase sigurnosnom prijetnjom.

Ko su „Noćni vukovi“ i kako su postali to što jesu?

Nakon početnog ilegalnog djelovanja i zvaničnog osnivanja 1989. godine, grupa je današnje konture počela graditi početkom ‘90-ih. Nakon pada SSSR- a, u nju su se učlanile hiljade dobrostojećih ljudi iz Rusije i okolnih zemalja, među kojima i bivši vojnici, stvarajući moćnu organizaciju čiji su članovi kroz razne aktivnosti, od kojih su mnoge bile sumnjive, počeli sticati veliku zaradu.

Unutar grupe postoji jasna hijerarhija. Iako je u početku bila buntovnička, grupa je oduvijek počivala na ruskim pravoslavnim korijenima. Ženama, ovisnicima, dilerima droge, homoseksualcima i satanistima učlanjenje je zabranjeno, a od onih koji joj se pridruže očekuje se žrtvovanje privatnog života, interesa i opšteprihvaćenih vrijednosti u korist „kluba i bratstva“.

Za dio misije navode i „otpor globalnom satanizmu i rastućem divljaštvu Zapadne Evrope, američkoj demokratiji i slobodama homoseksualizma, te konzumerističkom ludilu koje uništava tradicionalne vrijednosti“.

Kao takve, ruski predsjednik Vladimir Putin ih je vidio kao idealne saveznike u borbi protiv protivnika, prvo unutar, a onda i van zemlje.

Grupu vodi Aleksandar Zoldostanov, pod nadimkom „Hirurg“, ugledni moskovski stomatolog porijeklom iz Ukrajine koji se nametnuo kao lider bajkerske grupe koju mnogi nazivaju kriminalnom i nasilnom, zbog čega su je mnoge zapadne zemlje uvrstile na svoje crne liste.

„Hirurg“, inače veliki poštovalac Čehova, Bulgakova i Staljina, miljenik je Putina, koji je čest gost na okupljanjima grupe. Pridružuje im se u vožnji, u crnoj kožnoj jakni, druži se s njima, a ruski opozicionari tvrde i da ih novčano pomaže. Zbog toga ih još nazivaju i „Putinovi anđeli“.

Uzajamne simpatije postoje i u odnosima „Noćnih vukova“ sa čečenskim liderom Ramzanom Kadirovim, koji je i počasni predsjednik grupe.

Vojna obuka u bazi u Lugansku

Grupa i neki njeni članovi su pod američkim sankcijama od 2014. godine, zbog „saučesništva u djelovanju ili aktivnostima koji su predstavljali prijetnju miru, sigurnosti, stabilnosti, suverenitetu ili teritorijalnom integritetu Ukrajine“.

Tadašnji američki predsjednik Barack Obama rekao je da su pripadnici te grupe „učestvovali u napadu na stanicu distribucije plina Strikolkove u Ukrajini, da su organizovali napad na Glavni štab ukrajinske mornarice u Sevastopolju, te da su blisko povezani sa ruskim specijalnim službama”. Osim toga, navedeno je, “regrutovali su borce separatiste za ratište u Donjecku i Lugansku”.

Van okvira Rusije „Noćni vukovi“ su krenuli upravo s početkom prvih nemira u Ukrajini. O tome kakvu su ulogu imali, mnogo toga je rečeno u dokumentarnom filmu britanskog The Guardiana, čiji su autori proveli sedmicu u njihovoj bazi u Lugansku, gdje su, između ostalog, snimili i vojnu obuku članova grupe. U filmu se kaže da su mnogi bajkeri već imali iskustvo sa fronta, uz opasku da ih je tamo dosta i poginulo.

“Bilo je to jedno od mojih najluđih iskustava u životu“, ispričao je tada Jack Losh, jedan od autora filma, prenijeli su mediji.

„To je bila kombinacija patriotizma, proputinizma i pravoslavnog kršćanstva, s postindustrijskom vrstom estetike Pobješnjelog Maxa. Velika hrđava željezna vrata na ulazu, ispaljene tenkovske granate kojima su ukrasili enterijer baraka i uništeni tenkovi sa ratišta”, opisao je Losh.

‘Noćni vukovi’ na proslavi neustavnog ‘dana Republike Srpske’ (Reuters)

Za ulogu u ratu u Ukrajini i aneksiji Krima 2014. „Hirurg“ je od Putina primio „Orden časti“.

Mada nepotvrđene, kruže i informacije da su u vezi sa Ruskom pravoslavnom crkvom i da ih finansira Kremlj. Kako je tvrdio sada zatvoreni ruski opozicionar Aleksej Navalni, od države su dobili desetke miliona rubalja u zamjenu za lojalnost.

„Mi se smatramo dijelom ruske vojske“, citirala je jednom prilikom Zaldostanova agencija AFP.

„Noćni vukovi“ jednom godišnje održavaju maratonsku vožnju nazvanu „slavenski svijet“, kojim, kako tvrde mnogi, provociraju javnost demonstracijom ruske odlučnosti u zemljama koje su u njenoj sferi interesa. Prema objavama grupe, povorka sa 300 do 500 bajkera prolazi kroz 12 zemalja, a organizatori tvrde da joj je cilj „jačanje saradnje između Rusije i slavenskih zemalja, kako bi se pokazala želja za ujedinjenje slavenskih naroda“.

No, posljednjih godina, naročito nakon početka sukoba u Ukrajini, kurs Zaldostanova se još više promijenio, a „Noćni vukovi“ sve su češće bili na tlu Srbije, Bosne i Hercegovine, a u posljednje vrijeme i Kosova i Crne Gore.

Na barikadama na sjeveru Kosova

Na društvenim mrežama mogli su se vidjeti pripadnici te grupe na barikadama na sjeveru Kosova u decembru 2022. godine, zajedno sa lokalnim Srbima, čime su potvrdili podršku kosovskim Srbima. Prema nepotvrđenim informacijama do kojih smo došli, u kasnim satima 15. decembra 2022, najmanje 16 pripadnika „Noćnih vukova“ bilo je na barikadama na sjeveru Kosova, od kojih su većina ruski dobrovoljci i bivši plaćenici. Članovi grupe ne propuštaju niti obilježavanje Vidovdana na Kosovu, 28. juna.

Prisutni su i u Crnoj Gori, gdje su, na primjer, članovi ove grupe 2021. čuvali manastir u Cetinju za vrijeme ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve Joanikija. U tom zemlji su 2022, kao i u Srbiji, u sklopu širenja ruske propagande, organizirali skupove podrške invaziji na Ukrajinu.

„Noćni vukovi“, kao i u mnogim slavenskim državama, od 2006. imaju ogranke i u Srbiji, a osnivači su bili sam Zaldostanov, kao i Goran Jovanović Fonza iz Niša, koji je, kako se može pročitati na internetu, kao rezervista iz Srbije u Vukovaru 1991. godine teško ranjen, te tamo izgubio nogu.

Godine 2013. u Beogradu su bili na paradi Oružanih snaga Srbije, kada se Zaldostanov susreo i sa tadašnjim ruskim ambasadorom u Srbiji Aleksandrom Čepurinom, što je bio jasan znak prodora grupe u prijateljsku Srbiju.

Nakon Srbije, „Noćni vukovi“ počeli su se širiti i na Bosnu i Hercegovinu. Nisu jednom posjetili Višegrad povodom Dana ruskih dobrovoljaca, a prijateljstvo su izgradili i sa Miloradom Dodikom, za kojeg izvor Al Jazeere iz Obavještajno-sigurnosne agencije BiH (OSA BiH) tvrdi da im je i otvorio vrata Bosne i Hercegovine.

Još 2017, pripadnici ove grupe su na Romaniji, povodom Vidovdana – krsne slave „Vojske RS“, uručili Dodiku ikonu, kao poklon od „Hirurga“.

Nekoliko mjeseci kasnije, Dodik je na neustavni “dan Republike Srpske” 9. januara 2018. odlikovao Zaldostanova. Iste godine, grupa je željeli prodefilovati kroz Bosnu i Hercegovinu, no to je učinio samo jedan dio, dok je ostalima bio zabranjen ulaz. Među onima koji nisu mogli doći bio je i Zaldostanov, pa je izostalo svečano Dodikovo uručenje odlikovanja. No, ostali iz grupe koji su ušli u Bosnu i Hercegovinu nisu propustili priliku za susrete sa predstavnicima entitetske vlasti i vjerskim poglavarima.

Tadašnji ministar sigurnosti BiH Dragan Mektić označio je „Vukove“ sigurnosnom prijetnjom po Bosnu i Hercegovinu, grupom koja „nosi snažne političke poruke“.

Lider grupe u BiH vozač entitetskog ministra

O odnosima „Noćnih vukova“ sa funkcionerima Republike Srpske davno je pisala i Balkanska istraživačka mreža Bosne i Hercegovine (BIRN), koja je navela da se oni protežu od privatnih do poslovnih interesa.

BIRN je pisao da je jedan od lider „Noćnih vukova“ u Bosni i Hercegovini Goran Tadić, koji je u društvu „Hirurga“ imao priliku upoznati i Putina, vozač entitetskog ministra i predsjednika Socijalističke partije Petra Đokića, te da je njegova firma zahvaljujući vezama grupe sa entitetskom vlasti dobila milionsku koncesiju za gradnju male hidroelektrane kod Han-Pijeska.

Tadić, koji je jednom prilikom posjetio i okupirani Krim, pričao je da je „imao želju biti dio tog bratstva“, te da je „sretan ako može pridonijeti širenju ruskog uticaja“.

Goran Tadić imao je priliku upoznati ruskog predsjednika Vladimira Putina (Facebook)

Nakon početka ruske invazije na Ukrajinu u februaru prošle godine i pojačanog straha o ruskom uticaju na Zapadni Balkan u novim geopolitičkim okolnostima, a naročito na Bosnu i Hercegovinu, djelovanje „Noćnih vukova“ dobilo je na značaju. Njihovo paradiranje 9. januara na neustavni „dan Republike Srpske“ bio je jasan signal da se ono pojačalo.

Semir Mujkić, urednik BIRN-a, tvrdi da nema dileme da „Noćni vukovi“, bilo gdje, a naročito u Bosni i Hercegovini predstavljaju sigurnosnu prijetnju.

„Slobodno se može reći i – sigurnosnu opasnost, s obzirom na background koji grupa ima“, kaže Mujkić. „Oni su bili uključeni u događaje na Krimu još 2014, prilikom njegove aneksije. Tada nije bilo mnogo ratnih događaja, ali su igrali važnu ulogu jer su bili prvi, uz Kozake, koji su se pojavili to da pomognu aneksiju. Nakon toga, igrali su važnu ulogu u Donbasu, gdje su direktno učestvovali u borbama“.

„To je njihova misija i cilj postojanja – širenje ruskog uticaja širom svijeta, a Bosna i Hercegovina je u fokusu Rusije i dosta ranjivo područje. Nema dileme da oni sami po sebi, ideji i prisutnosti, predstavljaju sigurnosni rizik“, dodaje.

Dokaz njihove važnosti je, navodi Mujkić, pažnja koju im posvećuju vlasti bh. entiteta Republika Srpska.

„Ako ih posmatrate, to su ljudi čiji je background manje-više u redu. Teško ćete kod njih naći neke kriminalne stvari ili veze sa organizovanim kriminalom, no važna su spona između Republike Srpske i Rusije. Sjetimo se da je ispitivana i njihova veza u ‘slučaju ikona’, koju je Dodik poklonio (ministru vanjskih poslova Rusije Sergeju) Lavrovu.

To su ljudi koji se, u najboljem slučaju, zalažu protiv prava nekog drugog, a u najgorem, mogu predstavljati rizik kada se okupe. Nije to oružana grupa, njihova funkcija nije takva. Oni nisu neko ko treba izaći na ulice i izazivati incidente, ali njihova pojava ovdje znači da Rusija i dalje stoji iza Dodika. Osim toga, možete misliti kakav strah izazivaju kada se, takvi kakvi jesu, pojave u povratničkim naseljima u Republici Srpskoj“, ukazuje Mujkić.

Podržati cilj Rusije, ‘kako treba i kada treba’

Na pitanje kakve su aktivnosti po pitanju „Noćnih vukova“, Obavještajno-sigurnosna agencija BiH (OSA BiH) nam nije zvanično odgovorila, no izvor iz OSA-e BiH, koji je zatražio da ne bude imenovan, rekao je za Al Jazeeru da je ta grupa, kao i njeno vodstvo u Bosni i Hercegovini, pod „pojačanim nadzorom“.

„Naravno da to tretiramo, isto kao i četnički ravnogorski ili vehabijski pokret“, rekao je izvor. „Ta grupa je u direktnoj vezi sa Putinom, tu je udruženje koje se bavi kriminalnom i koje ratuje gdje treba, od Sirije do Ukrajine. Uveli smo zabrane njihovom vodstvu i to je i prije nekoliko godina bio znak da pratimo tu grupu jer se radi o prijetnji po sigurnost u BiH“.

No, kaže, problem nije u tome što članovi grupe iz inostranstva ulaze u Bosnu i Hercegovinu, već u tome što je njihov dio upravo iz Bosne i Hercegovine.

„Državljanima Bosne i Hercegovine ne možemo uvoditi zabrane. Znamo da u Doboju postoji njihova podružnica koja radi kao udruženje. Legalnim putem mogu praviti udruženja, nije važno za šta. Formiraju se kulturna, humanitarna i ko zna kakva sve udruženja, konstantno se množe i to predstavlja svojevrsnu legalizaciju prisustva ‘Noćnih vukova’ u Bosni i Hercegovini. Agencija je svjesna da oni mogu izazvati probleme, a sve to uz dopuštenje Dodika i vladajuće strukture u Republici Srpskoj“, navodi naš izvor.

„Ono što mi možemo je pratiti ih shodno zakonu, u saradnji sa partnerskim domaćim i inostranim agencijama, te nadgledati prijetnju dok se ona ne otkloni“, kaže.

I dok je zabranom ulaska u Bosnu i Hercegovinu nekim ruskim pripadnicima grupe, umanjena prijetnja, tvrdi urednik BIRN-a, nje i dalje ima. Ono što se može učiniti je, dodaje, istražiti otkud im moć.

„Sigurno je da oni jesu pod nadzorom, ali sada treba istražiti odakle crpe moć u Bosni i Hercegovini, kakve poslove imaju u Republici Srpskoj preko veza koje imaju, i to može biti neki naredni korak. Jedan od njih (Tadić, op. a.) i dalje je zaposlen u Vladi Republike Srpske.

To je nužno, jer je jasno da bi ta grupa podržala bez izuzetka sve ciljeve koje Rusija ima u Bosni i Hercegovini, na način koji treba i, kada treba. A njena vanjska politika prema Bosni i Hercegovini je više nego jasna i to su: destabilizacija, potkopavanje demokratije, evropskog i NATO puta. ‘Noćni vukovi’ su produžena ruka Rusije za strani maligni uticaj, a to ne rade tako što će nekoga pretući na ulici, već imaju drugačije načine koji ponekad daju mnogo više efekta“, zaključuje Mujkić.

Piše: Muamer Tanović (balkans.aljazeera.net)

izvor: balkans.aljazeera.net